Գլոբալ տաքացում աշխարհի վերջը

Գլոբալ տաքացում և դրա պատճառներից մեկը Մասնագետները հաստատում են ,որ կլիմայի անսովոր փոփոխությունը գլոբալ տաքացման հետևանք է: Գլոբալ տաքացում...Երևույթ , որն ԱՄՆ-ի ղեկավարությունը թաքցնում է իր բնակչությունից որպես մարդկության ամենասարսափելի գաղտնիքներից մեկը : «Մի՞թե» ,- գուցե բացականչեք դուք . «Ես ամեն ինչ գիտեմ գլոբալ տաքացման մասին : 1 աստիճան 100 տարվա ընթացքում ` դա նույնիսկ ծիծաղելի է » : Սակայն Նոր Օռլեանն ավերված «Կատրին» փոթորիկը , կարծում եմ , բոլորովին էլ ծիծաղելի չէր : Ապացուցված է , որ այն գլոբալ տաքացման հետևանք էր : Գիտնականներն այսպես են բնորոշում այս երևույթը.«Գլոբալ տաքացումը Երկրի մթնոլորտին և Համաշխարային օվկիանոսի տարեկան միջին ջերմաստիճանի աստիճանական աճման գործընթացն է » : ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության փորձագետների միջազգային խումբը Մեծ ութնյակի երկրների Ազգային գիտական ակադեմիաները համոզված են , որ 19-րդ դարի վերջերից սկսած Երկրի միջին ջերմաստիճանը բարձրանում է 0,6 0 ± 0,2 0 C , և որ « տաքացումը հիմնականում մարդու գործունեության հետևանք է » , ինչն առաջին հերթին պայմանավորված է ջերմոցային ազդեցություն առաջացնող այնպիսի գազերի արտանետումներով , ինչպիսք են ածխաթթու գազը (CO2) և մեթանը (CH4) : Էլեկտրակայանների , ավտոմեքենաների , գործարանների և մարդկության կողմից ստեղծված աղտոտման այլ աղբյուրները միասին մեկ տարվա ընթացքում մթնոլորտ են արտանետում մոտ 22 մլրդ տ ածխաթթու և ջերմոցային այլ գազեր : Պարարտանյութերի գոլորշիները , ածուխի այրումը և մյուս աղբյուրները տարվա ընթացքում առաջացնում են մոտ 250 մլն տ մեթան : Ի դեպ , նախաինդուստրիալ շրջանից ` 18-րդ դարի կեսերից սկսած , ջերմոցային գազերի համակենտրոնացումը 31 % -ից դարձել է 149 % : Վերոնշյալ պատճառներից բացի գիտնականների մի խումբ էլ պնդում է , որ գլոբալ տաքացումը առաջանում է արևի ակտիվության փոփոխության հետևանքով : Սակայն ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության փորձագետների միջազգային խմբի 3-րդ զեկույցում նշված է , որ արևային ակտիվությունը կարող էր համարվել ջերմաստիճանային փոփոխությունների պատճառ միայն մինչև 1950 թ . , քանի որ դրանից հետո արևի ընդհանուր ազդեցությունը գրեթե 0 - ի է հավասար : Կլիմայի փոփոխության փորձագետների միջազգային խմբի հավաստմամբ ` Երկրի միջին ջերմաստիճանը 1990 - 2100 թթ .. ընթացքում 1,40 C-ից բարձրանալու է 5,80C : Ինչպես սպասվում է դա կբերի բազմաթիվ այլ կլիմայական փոփոխությունների ` ներառյալ Համաշխարային օվկիանոսի մակարդակի բարձրացմանը , մթնոլորտային նստվածքների քանակային փոփոխությանն ու բաշխմանը , ինչի հետևանքով կարող են հաճախակիանալ բնական աղետները ` ջրհեղեղը , երաշտը , փոթորիկը և այլն : Բացի այդ կցածրանա գյուղատնտեսական բերքատվության տոկոսը , կանհետանան մի շարք կենսաբանական տեսակներ : Ի՞նչ են առաջարկում գիտնականները: Այսօր Երկիրը կլանում է արևի ճառագայթների 70%-ը , և անհրաժեշտ է անհապաղ ինչոր միջոցներ ձեռնարկել ` այդ ցուցանիշն իջեցնելու համար : Եթե չի կարելի կանխել ջերմոցային գազերի արտանետումները , ուրեմն հարկավոր է գտնել մի միջոց , ինչի շնորհիվ հնարավոր կլինի դրանք դուրս հանել երկրի մթնոլորտից : Աստղագետ Ռոջեր Անցելն առաջարկում է երկիր մոլկորակի շուրջ տեղադրել 60 սմ դիամետրանոց և մի քանի գրամանոց միլիոնավոր ոսպնյակներ , որոնց միջոցով հնարավոր կլինի ցրել արևվի ճառագայթները : Անցելը համոզված է , որ դա կհանգեցնի արևային ճառագայթման ցածրացմանը : Մեկ այլ գիտնական առաջարկում է մեր մոլորակը շրջապատել մանր մասնիկների կամ տիեզերանավերի օղակով ինչի շնորհիվ հնարավոր կլինի ստվերել արևադաևձային գոտիները և այդ կերպ մեղմել կլիման: Արտացոլող մասնիկները կարելի է ստանալ Երկրի , Լուսնի կամ աստղակերպերի վրայի լեռնային մշակումներից : Ի դեպ , այս նախագծի շրջանակներում տիեզերանավերի արտադրման դեպքում ծախսվելու է 500 մլրդ , իսկ մասնիկների ` մինչև 200 տրիլիոն դոլար : Կլիմայագետ ՈՒոլլաս Բրոկեռն առաջարկում է փուչիկների և ինքաթիռների օգնությանբ ստրատոսֆերայում ցրիվ տալ ծծումբի մասնիկներ , որոնք այդ մակարդակի վրա կմնան մոտ երկու տարի : Այդ նախագիծը գնահատվում է 50 մլրդ դոլար : Առաջարկվում է նաև հատուկ սարքավորումների միջոցով ծովի ջրից աղային գոլորշիներ ստանալ և դրանք վերածել նատրիում քլորով հագեցած ամենաիսկական ամպերի , որոնց ստվերում Երկիր մոլորակի մոկորակը կթաքնվի արևից : Մեկ ուրիշ գիտնական առաջարկում է ջրային հատվածներում ստեղծել սպիտակ մակերեսով կամ պլաստիկական զանգվածով պատված լողացող արհեստական կղզիակներ ` Երկիր թափանցող արևային ճառագայթումն արտացոլելու համար: Այս մտահաղացումները երբեմն ֆանաստիկ են թվում , բայց վաղ թե ուշ դրանցից շատերը կարող են պիտանի լինեն : Իսկ Virgin Earth Challeng ընկերությունը մրցույթ է հայտարարել , որի ընթացքում կհաղթի այն անհատը կամ խումբը , ով կներկայացնի ամենակոմերցիոն և կենսունակ նախագիծը ` Երկրի մթնոլորտից ջերմոցային գազերը հեռացնելու համար : Նա , ով կդադարեցնի գլոբալ տաքացումը կստանա 25 մլն դոլար : Հարկ է նշել , որ մասնակիցները չպետք է առաջարկեն արտանետումների վերացման այսպիսի միջոցներ , ինչպիսիք են էլեկտրակայանների և գործարանների փակումը : Մեթոդ , որի մասին վաղուց են մտածում : Ի՞նչ անել գլոբալ տաքացումը կանգնեցնելու համար: Գլոբալ տաքացումը կանխելու ամենալուրջ որոշումը 1997 թ . դեկտեմբերին ընդունված Կիոտոի պայմանագիրն է : Ստորագրելով այն ` մասնակից կողմերը պարտավորվեցին մինչև 2013 թ . նվազեցնել 5 տեսակի վնասակար գազերի արտանետումները 5.2 % - ով : Հնդկաստանը և Չինաստանը կտրականապես հրաժարվեցին իրենց վրա որևէ պարտականություն վերցնել , իսկ ահա Ճապոնիան , Կանադան և Եվրամիության երկրները պարտավորվեցին կրճատել արտանետումները 6-8 % -ով : Իսկ այն երկրները , որոնց արտանետումները կգերազանցեն սահմանված նորման , կարող են լրացուցիչ իրավունք գնել հարևան երկրներից , որոնց արտանետումները ցածր են որոշված քվոտայից : Ինչպես հայտնի է ԱՄՆ-ի Սենատի հանրապետական մեծամասնությունը և նախագահ Ջորջ Բուշը հրաժարվեցին վավերացնել Կիոտոյի պայմանագիրը , թեև ԱՄՆ-ն համարվում է ամենաշատ էներգիա օգտագործող երկրներից մեկը : Սպիտակ Տանը նշեցին , որ Կիոտոյի պայմանագրին միանալն ամերիկյան տնտեսության համար կարժենա 5 մլն աշխատատեղերի կորուստ , իսկ Բուշը դեն է բոլոր այն համաձայնագրերին , որոնց հետևանքով նույնիսկ մեկ ամերիկացին կզրկվի աշխատանքից : Բացի այդ Սպիտակ Տան մամլո քարտուղար Սքոթ Մաքլելանը հայտարարել է , որ գլոբալ տաքացման և մարդու գործունեության միջև տեղի ունեցող պատճառահետևանքային կապը ապացուցված չէ : Այնուամենայնիվ , գլոբալ տաքացման համար պատասխանատու են ոչ միայն միավորումներն ու կազմակերպությունները , այլև անհատները : Ավտոսիրահարների կողմից այրված կամ ավիաճանապարհորդների կողմից վատնված յուրաքանչյուր լիտր բենզինը կամ կերոսինը մարդկությունը քայլ առ քայլ մոտեցնում է աղետի : Մարդկանց կողմից արտահանվող նավթի գրեթե կեսը օգտագործում է բենզինի կամ կերոսինի արտադրման համար : Իսկ որքան պողպատ , այլումին , պլաստմասսա է պահանջվում ավտոմեքենաների և ինքնաթիռների արտադրության համար : Այս ֆոնին ծովային և երկաթուղային փոխադրամիջոցները զիջում են իրենց դիրքերը : Իսկ քաղաքային հասարակական փոխադրանիջոցների ուղեվարձը բազմաթիվ երկրներում այնքան է թանկացել , որ մարդիկ ստիպված են լինում գնել անձնական ավտոմեքենաներ : Այսօր գիտնականները փորձում են բնական գազից ջրածնային վառելիք ստանալ : Նրանք հավատում են , որ 1 դար անց բոլոր փոխադրամիջոցները կաշխատեն միայն այդ վառելիքով , և մարդկությունը վերջապես կձերփազատվի բնաջնջման սպառնացող վտանգից : Թեև բրիտանացի աստղաֆիզիկոս Սթիվեն Հոուքինգը գտնում է , որ մարդկության փրկությունը կախված է Տիեզերքում ապրելու համար նոր մոլորակներ գտնելու հնարավորությունից միայն : ՄԱՍՆԱԳԵՏ. «ԳԼՈԲԱԼ ՏԱՔԱՑՈՒՄ ՉԻ ԼԻՆԻ» Երկրագունդը տաքացման պատճառով չի կանգնի ոչնչացման եզրին,-այս մասին հայտարարել է ամերիկյան The Weather հեռուստաալիքի հիմնադիր Ջոն Կոլեմանը: Նրա հավաստմամբ գլոբալ տաքացման մասին բոլոր տեղեկությունները մարդկության պատմության մեջ գոյություն ունեցող ամենամեծ սուտն է: Նրա այս հայտարարությունը զետեղվել է եղանակի ու շրջակա միջավայրի պահպանման միջազգային կենտրոնի էլեկտրոնային կայքում: Գիտնականներից ոմանք քաղաքական մոտիվներով երկար ժամանակ օգտագործել են գիտական հետազոտությունները հնարովի գլոբալ տաքացման մասին տեղեկություններով հասարակությանը տագնապի մեջ պահելու համար,- նշել է Ջ. Կոլեմանը: Նրա խոսքով, գիտնականների ընկերները կառավարությունից, մեծ դրամաշնորհ են հատկացրել սուտ հետազոտությունների համար: Ջ. Կոլիմանը նաև մեղադրել է որոշ ԶԼՄ-ներին՝ մասնավորապես CNN-ին, CBS-ին և NBC-ին, ԱՄՆ-ի դեմոկրատական կուսակցությանը, Կալիֆորնիայի նահանգապետ Առնոլդ Շվարցնեգերին ու այլոց: Նա հավաստել է, որ մարդկության ազդեցությունը կլիմայի վրա շատ փոքր է ու այն չի կարող հանգեցնել գլոբալ տաքացման,-հավաստել է նա ու ավելացրել, որ ջերմաստիճանի կտրուկ կբարձրացումը, սառույցների համատարած հալումը և այլ կանխագուշակումները տասը կամ քսան տարվա ընթացքում հասարակությանն ինքնստինքյան կապացուցեն, որ այս ամենը պարզապես սուտ է: Նշենք, որ Ջ. Կոլեմանը կլիմայի մասին The Weather միջազգային հեռուստաալիքը ստեղծել է 1982 թվականին: Գլոբալ տաքացման գործում հրդեհների դերը ճիշտ չի գնահատվել Արիզոնայի ինստիտուտի հետազոտողները պարզել են, որ հրդեհների դերը գլոբալ տաքացման գործում հնարավոր է նախկինում թերագնահատվել է: Այս մասին տեղեկացվում է համալսարանի կայքում զետղեված հաղորդագրության մեջ: 22 գիտնականերից բաղկացած խմբի հետազոտության շրջանակներում դիտարկվել է գլոբալ տաքացման վրա անտառների հրդեհի ունեցած ազդեցությունը: Արդյունքում գիտնականներին հաջողվել է պարզել, որ հրդեհները կարևորագույն գործոն են, որոնց ազդեցությունը կլիմայական փոփոխությունների վրա նկատելիորեն անետսվել է: Առաջին հերթին գիտնականները հաշվել են այն ածխաթթու գազի ծավալները, որը արտանետվում է մթնոլորտ անտառների հրդեհի ժամանակ: Ավելի վաղ տրված գնահատականների համաձայն, արտանետումները կազմել էին տարեկան մթնոլորտ արտանետվող 130-230 միոլին տոննա ածխաթթու գազի մոտ 19 տոկոսը: Նոր տվյալներով, անտառային հրդեհների մասնակցությունն այդ արտանետումներին հասել է մինչև 50 տոկոսի: Դրանից բացի, հետազոտողները նշում են, որ ներկայումս քիչ է ուսումնասիրված հրդեհներիա զդեցությունը մթնոլորտի վերին շերտի վրա: Գիտնականների խոսքով, նոր տվյալները վկայում են, որ անհրաժեշտ է ավելի մանրակրկիտ հետազոտություն անցկացնել` կլիմայական փոփոխությունների վրա հրդեհների ունեցած ազդեցությունը պարզելու համար: Մասնավորապես, գիտնականները մտավախություն ունեն, որ մթնոլորտի ջերմաստիճանի տաքացումը կարող է հանգեցնել անտառային հրդեհների քանակի ու ծավալների աճին, որոնք էլ իրենց հերթին կնպաստեն մթնոլորտում ջերմոցային գազերի տեսակարար Գլոբալ տաքացումից ամենաշատը կտուժի հյուսիսային կիսագունդը Կլիմայի գծով ՄԱԿ-ի կոմիտեին զեկույց ներկայացրած գիտնականների միջազգային խմբի ներկայացուցիչները կարծում են, որ մոտակա 10 տարիների ընթացքում կայանալիք կլիմայական փոփոխությունները մեր երկրագնդի հյուսիսային կիսագնդին կլիման կդարձնեն ավելի փոփոխական. ջրհեղեղները և փոթորիկները կդառնան ավելի ավերիչ և հաճաախակի, մինչդեռ կիսագնդի հարավային շրջանները տառապելու են երաշտներից:Բացի այդ, զեկույցում նշված է, որ միջերկրյածովյա, հարավաֆրիկյան, ինչպես նաև Բրազիլիայի հյուսիս-արևելյան և ԱՄՆ-ի հարավ-արևմտյան շատ շրջաններ լիովին կզգան մաքուր խմելու ջրի պակաս:“Մենք նաև, ամենայն հավանականությամբ, կբախվենք գյուղատնտեսական արդյունաբերության ծավալների նվազման հետ: Շատ հարցերում այս խնդիրը կթելադրվի գյուղատնտեսական պահանջների համար հատկացվող ջրի պաշարի նվազումով, ինչպես նաև գյուղատնտեսության վրա շեշտ դնող տարածաշրջաններում շատ տաք եղանակով”, - ասել է կլիմայի գծով ՄԱԿ-ի կոմիտեի նախագահ Ռաջենդրա Պաչաուրին:Ընդհանուր առմամբ, մասնագետները համամիտ են այն հարցում, որ գլոբալ տաքացման հետ կապված ամենավտանգավոր խնդիրներից մեկը կդառնա հենց խմելու ջրի պակասը: Պատրաստվենք «Համաշխարհային ջրհեղեղին» Ապրիլ 23, 2007 Թեեւ գլոբալ տաքացման պատճառով Համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակի բարձրացումը Սինգապուրին կսպառնա միայն 50-100 տարի հետո, կղզի- պետությունն արդեն պատրաստվում է համաշխարհային ջրհեղեղին։ Այս մասին այսօր գրել է Սթրեյթս թայմս թերթը: Ինչպես հայտարարել է նախկին վարչապետ եւ Սինգապուրի հիմնադիր-հայր Լի Կուան Յուն, որն այժմ Առյուծի քաղաքի կառավարությունում զբաղեցնում է մենտոր-նախարարի պաշտոնը, կաբինետն արդեն կապվել է Նիդեռլանդների հետ՝ պատնեշների խոշորամասշտաբ կառուցման մեթոդիկաների մանրամասն ուսումնասիրման նպատակով: Մենք սկսում ենք սովորել հիմա, որովհետեւ այն ժամանակ, երբ ջրերը բարձրանան, շատ ուշ կլինի,- ասել Է նա։ Գլոբալ տաքացման դեմ շտապ պայքարի կոչ է անում միջազգային հանրությունը: Այն, որ գլոբալ տաքացման վտանգն իրական է հաստատել է նաև փորձագետների միջազգային խումբը, որը Փարիզում հրապարակել է իր զեկույցը: Այն աշխարհի ավելի, քան 2000 փորձագետների աշխատանքի արդյունք է: Ըստ այդմ` մարդն իր գործունեությամբ հանգեցրել է կլիմայի կտրուկ և գլոբալ փոփոխության: Եթե 2001թ. մարդու գործունեության ազդեցությունը հավասարարժեք էր 60 տոկոսի, ապա այժմ այդ ցուցանիշը ավելացել է հասնելով` 90 տոկոսի: Փորձագետները կարծում են, որ եթե հատուկ միջոցներ չձեռնարկվեն, ապա 2100թ. արդեն երկրագնդի վրա միջին ջերմաստիճանը կբարձրանա 1.8-4 աստիճան ցելսիուսով: Եվրոմիությունը այս հարցով խիստ անհանգստացած է, ԱՄՆ-ն առայժմ պասիվություն է ցուցաբերում միջոցներ ձեռնարկելու հարցում և նույնսիկ չի միացել գլոբալ տաքացման դեմ պայքարի Կիոտոյի արձանագրությանը: Իսկ զարգացող մի շարք երկրներում կարծում են, որ փորձագետների դիտարկումները չափազանցված են: ԳԼՈԲԱԼ ՏԱՔԱՑՄԱՆ ՊԱՏՃԱՌՈՎ ԱՆՏԱՐԿՏԻԴԱՅԻ ՍԱՌՈՒՅՑԻՑ ԿԱՐՈՂ Է ԹՈՒՅՆ ԴՈՒՐՍ ԳԱԼ Գլոբալ տաքացման հետևանքով Անտարկտիդայի սառույցների հալչելու արդյունքում կարող են դուրս գալ դրանցում առկա քիմիկատները` մասնավորապես ԴԴՏ (դիքլորդիֆենիլտրիխլոետան) ուժեղ թույնը, որն օգտագործելուց երկրներից շատերը հրաժարվել էին դեռևս 30 տարի առաջ: ԱՄՆ-ի Վիրջինիայի ինստիտուտի բնապահպան Հայդի Գայցը, ուսումնասիրելով Անտարկտիդայի կենդանիների ու պինգվինների վրա քիմիկատի ունեցած ազդեցությունը, եզրակացրել է, որ գլոբալ տաքացումը օվկիանոս կարող է արտանետել մի շարք թունավոր նյութեր: Դրանք օգտագործելու համար չթույլատրվող արդյունաբերական քիմիկատներ են, որոնք կարող են բացասաբար ազդել մարդկանց առողջության` մասնավորապես նյարդային համակարգի վրա: ԴԴՏ-ն իրենից ներկայացնում է մանր մասնիկներ, որոնք օդի միջոցով պտտվում են ամենուր: Երբ այն սննդի միջոցով ներթափանցում է կենդանու օրգանիզմ, դառնում է ԴԴԵ անվանմամբ մի նյութ: Մասնագետի հավաստմամբ, կենդանու օրգանիզմում ինչքան շատ է լինում ԴԴԵ-ի առկայությունը, այնքան մեծ է լինում միջավայրում այդպիսի քիմիկատների տարածվածությունը: Հետազոտողները պարզել են, որ պինգվինների օրգանիզմում ԴԴԵ-ն այնքան էլ շատ չէ, և ուրեմն, այդ տարածքում ԴԴՏ-ն նոր է տարածվում: Նշենք, որ քիմիկներն առաջին անգամ ԴԴՏ են սինթեզել 1874 թվականին: Դրա օգնությամբ հաջողվել է մի շարք երկրներում կանխել մալարիայով հիվանդացությունների թվի աճը, սակայն շրջակա միջավայրի վրա բացասական ազդեցությունն ավելի մեծ է եղել: Գլոբալ տաքացումը աղետ է մեր մոլորակի համար Մինչ Հայաստանում մենք վայելում ենք բավականին մեղմ ձմեռային եղանակը, աշխարհի տարբեր ծայրերում գրեթե ամեն օր բնակլիմայական աղետներ են գրանցվում: Եղանակը դարձել է անկանխատեսելի եւ անկառավարելի: Եղանակային տհաճ անակնկալները, ըստ մասնագետների, կլիմայի գլոբալ փոփոխության կամ, այսպես կոչված, գլոբալ տաքացման հետեւանք են: Սակայն գլոբալ տաքացումը չի ենթադրում միայն ջերմաստիճանի բարձրացում: Եթե հարավային կիսագնդի որոշ երկրներում երաշտ, անտառային հրդեհներ կամ ջրհեղեղներ են, ապա հյուսիսային կիսագնդի շատ երկրներում` սառնամանիքներ, բուք, մառախուղ ու ձյան առատ տեղումներ: Հունվար ամսվա համար աննախադեպ ցածր ջերմաստիճան է գրանցվել Եվրոպայի ավելի քան 10 երկրներում, այդ թվում` Ֆրանսիայում, Իտալիայում, Գերմանիայում, Լեհաստանում: Առատ ձյան եւ ձնաբուքի պատճառով խաթարվել է ճանապարհատրանսպորտային երթեւեկությունը, ավտոճանապարհների մերկասառույցը վթարների եւ մարդկային զոհերի պատճառ է դառնում: Ձյան հաստ շերտով պատված կամ սառած թռիչքուղիների պատճառով օդանավակայաններում հետաձգվել են չվերթները: Մեծ Բրիտանիայում սաստիկ ցրտեր են: Տեղացած ձյան շերտի հաստությունը հասել է 30 սանտիմետրի: Շվեյցարիայում որոշ վայրերում ջերմաստիճանը իջել է մինչեւ մինուս 38,8 աստիճանի: Ճանապարհների մի մասը անանցանելի է: Գրեթե նույն վիճակն է Դանիայում: Փրկարար ծառայությունները չեն հասցնում արձագանքել բոլոր արտակարգ պատահարներին: Թռիչքները հետաձգված են: Ձյան առատ տեղումների պատճառով Գերմանիայում խաթարվել է ցամաքային եւ օդային հաղորդակցությունը: Լեհաստանում ցրտից եւ ձնաբքից մարդկային զոհեր են գրանցվել: Էստոնիայում նույնպես աննախադեպ տեղումներ են. տեղացած ձյան հաստությունը Թալինում հասել է 60 սանտիմետրի: Օդերեւութաբանները կանխատեսում են, որ Եվրոպայում ցրտերը դեռ կշարունակվեն: Ռուսաստանում նույնպես սաստիկ ցրտեր են: Որոշ հատվածներում ջերմաստիճանը իջել է մինչեւ մինուս 48-53 աստիճան: Օդերեւութաբանների կանխատեսումները հուսադրող չեն: Եղանակը անակնկալի է բերել Չինաստանի մայրաքաղաք Պեկինի բնակիչներին: Վերջին 50 տարիների ընթացքում գրանցված ամենաառատ տեղումները կաթավածահար են արել մայրաքաղաքի բնականոն կյանքը: Հնդկաստանում տասնյակ մարդիկ դարձել են անսպասելի ցրտերի զոհ: Ջերմաստիճանի կտրուկ նվազումն ուղեկցվել է ձյան առատ տեղումներով եւ թանձր մառախուղով, գրանցվել են ճանապարհատրանսպորտային պատահարներ: Հարավային կիսագնդի շատ հատվածներում հորդառատ անձրեւներ են ու ջրհեղեղներ, որոնց արդյունքում մարդկային զոհեր կան: Բրազիլիայում սողանքների հետեւանքով մարդկային զոհեր են եղել: ԱՄՆ Կալիֆոռնիա նահանգում փոթորիկը քանդել է բազմաթիվ տներ, արմատախիլ արել հսկա ծառեր: Հարավային Կալիֆոռնիայում ջրհեղեղներ են սկսվել, որոնք խլել են մարդկային կյանքեր: Ջրհեղեղների հետեւանքով ճանապարհներն անանցանելի են: Քամին տապալել է հսկա ծառեր եւ հեռագրասյուներ: Միաժամանակ, ԱՄՆ որոշ նահանգներում ջերմաստիճանը կտրուկ իջել է` դառնալով ցրտահարումների պատճառ: Մինչ ԱՄՆ-ում առատ տեղումներ են, կանաչ մայրցամաքը` Ավստրալիան, ջրի կարիք ունի: Ջերմաստիճանը բարձրացել է մինչեւ 43 աստիճան: Տապից փրկվելու համար մարդիկ փողոցներում մտնում են շատրվանների տակ: Սաստիկ շոգերը անտառային հրդեհների պատճառ են դարձել, որոնք հասել են նաեւ մարդկային բնակավայրերին: Այն, ինչին մենք այսօր ականատես ենք, մասնագետներն անվանում են գլոբալ տաքացում: Հետազոտողները այս երեւույթի վերաբերյալ կանխատեսումներ էին անում դեռեւս անցյալ դարի 60-70-ական թվականներին: Իսկ ինչի՞ արդյունք է գլոբալ տաքացումը: Գիտնականների մեծամասնությունը հակված է այն կարծիքին, որ գլոբալ տաքացումների պատճառը մթնոլորտում «ջերմոցային գազերի» (ածխածնի երկօքսիդ` ածխաթթու գազ, օզոն, մեթան, ազոտի երկօքսիդ եւ արդյունաբերական ծագում ունեցող այլ գազեր) քանակի ավելացումն է: Ջերմոցային գազերը մթնոլորտում առաջանում են ինչպես բնական պրոցեսների արդյունքում, այնպես էլ մարդկային գործոնով պայմանավորված: Վառելանյութի օգտագործման ծավալների անընդհատ մեծացումը, վտանգավոր արտանետումները աղտոտում են մթնոլորտը: Դրան զուգահեռ` պակասում են անտառները եւ կանաչապատ տարածքները, որոնք կլանում են ածխաթթու գազը` գլոբալ տաքացման հիմնական «մեղավորին»: Մարդու գործունեության հետեւանքով մթնոլորտ արտանետված ջերմոցային գազերի մեծ քանակը թույլ չի տալիս, որպեսզի Արեգակից մեր մոլորակ հասնող էներգիան երկրի մակերեւույթից անդրադառնա տիեզերք: Ջերմությունը մնում է մթնոլորտում, որի արդյունքում առաջանում է «ջերմոցային էֆեկտ»: Եթե վտանգավոր արտանետումների ծավալը չկրճատվի, ապա, ըստ հաշվարկների, առաջիկա 50 տարիների ընթացքում երկրի ջերմաստիճանը կբարձրանա միջինում 5.5 աստիճանով: Գլոբալ տաքացման հետեւանքով Անտարկտիդայում հալչող սառցաբեկորները կարող են ջրի տակ առնել մայրցամաքների մի հատվածը: Ըստ վերջին հաշվարկների` օվկիանոսի մակարդակը կարող է բարձրանալ 6 մետրով: Պետք է նշել, որ կլիմայի գլոբալ մարդածին փոփոխության գաղափարը ոչ բոլոր հետազոտողներն են ընդունում` պատճառաբանելով, որ կլիմայի արդի գլոբալ փոփոխությունը կլիմայի պարբերական տատանումների մի փուլ է, որ նման տաքացումներ եւ ցրտեցումներ եղել են նաեւ անցյալում: Ջերմոցային էֆեկտի հիմնական պատճառը, ինչպես նշեցինք, ածխաթթու գազն է, որի ծավալը միայն վերջին 200 տարիների ընթացքում ավելացել է 30 տոկոսով: Դա պայմանավորված է վառելիքի (նավթամթերքներ, գազ, քարածուխ, տորֆ, փայտ եւ այլն) օգտագործման ծավալների անընդհատ մեծացումով: Հետեւաբար, կլիմայի գլոբալ փոփոխությունների դեմ կարելի է պայքարել` կրճատելով մարդու գործունեության հետեւանքով առաջացած վտանգավոր արտանետումները եւ մեծացնելով անտառներն ու կանաչապատ մակերեսները: Գլոբալ տաքացման դեմ պայքարելու համար անցյալ տարվա դեկտեմբերի 7-18-ը Դանիայի մայրաքաղաք Կոպենհագենում տեղի ունեցավ «Կլիմայի փոփոխության կոնվենցիայի» եւ «Կիոտոյի արձանագրության» (Կիոտոյի արձանագրությամբ սահմանված են 2008-ից մինչեւ 2012 թվականը ջերմոցային գազերի կրճատման պարտավորությունները զարգացած 39 երկրների համար) բարձրագույն մարմնի կողմ երկրների համաժողովը, որին ներկա էին 119 երկրից 49 հազար մասնակիցներ: Կոնվենցիայի նպատակն է կրճատել ջերմոցային գազերի համաշխարհային արտանետումները այնքան, որպեսզի կանխվի կլիմայի համամոլորակային վտանգավոր փոփոխությունը: Սակայն համաժողովը ձախողվեց արդյունաբերական խոշոր տերությունների միջեւ հակասությունների պատճառով: ԳԼՈԲԱԼ ՏԱՔԱՑՈՒՄԸ ԵՎ ՄԻԳՐԱՑԻԱՆ Այսօր Միգրանտների միջազգային օրը նշելիս, Միգրացիայի միջազգային կազմակերպությունը (ՄՄԿ) հայտարարում է, որ Կոպենհագենի խորհրդաժողովի շրջանակներից դուրս պահանջվում են ավելի խոշոր ջանքեր բնապահպանական և կլիմայի պատճառներով առաջացած միգրացիայի բարդ հարցը լուծելու համար: Մինչ աշխարհի առաջնորդները մասնակցում են Դանիայի մայրաքաղաքում անցկացվող ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության հարցերին նվիրված խորհրդաժողովի վերջին օրվան՝ քննարկելով համընդհանուր համաձայնության ստորագրումը, որը կարող է ընդունել կամ չընդունել կլիմայի փոփոխությունների ազդեցությունը միգրացիայի և տեղահանումների վրա, իրականությունն այն է, որ կլիմայի փոփոխությունները և շրջակա միջավայրի վատթարացումն արդեն իսկ տեղիք են տալիս միգրացիայի կամ տեղահանումների ողջ մոլորակում: Մասնավորապես, հիմնական հարվածը կրում են աշխարհի ամենից աղքատ երկրները: ՄՄԿ-ի վերջերս հրատարակված մի հաշվետվության մեջ ասված է, որ բնապահպանական գործոնների հետևանքով արդեն իսկ առաջացող միգրացիայի մեծ մասը տեղի է ունենում երկրների ներսում: Օրինակ, ասիական բազմաթիվ երկրներ մաքառում են գյուղից դեպի քաղաք կատարվող զանգվածային միգրացիայի կառավարման համար, մինչ կրկնվող հեղեղները ոչնչացնում են գյուղատնտեսական գոյամիջոցները և պաշարները՝ հարկադրելով մարդկանց տեղափոխվել գերտարածված քաղաքային վայրեր, ինչը կտրուկ հետևանքներ է ունենում ենթակառուցվածքների, հանրային ծառայությունների և առողջության վրա: Շրջակա միջավայրի վատթարացման դանդաղ ընթացքը պակաս ուշադրություն է գրավում, քան կլիմայական ծայրահեղ դեպքերը, օրինակ, հեղեղները և փոթորիկները, այնինչ 1979-2008 թթ. աշխարհում երաշտներից տուժել է 1,6 մլն մարդ՝ փոթորիկներից տուժածների թվի կրկնապատիկից ավելին. ընդ որում, հատկապես խոցելի է Աֆրիկան: Վերոնշյալ հանգամանքներում միգրացիան զգալի դեր է կատարում որպես հաղթահարման մեխանիզմ: Օրինակ, Մալին ականատես է լինում երկրի հյուսիսից դեպի հարավ տեղի ունեցող ներքին միգրացիայի, ինչպես նաև տարածաշրջանային միգրացիայի՝ դեպի Արևմտյան Աֆրիկայի առափնյա հատվածները՝ որպես երաշտի հաղթահարման ինքնաμուխ ռազմավարություն, ինչը թեթևացնում է փխրուն էկոհամակարգերից մեկի լարվածությունը, սակայն դա փոխանցելով մեկ ուրիշ էկոհամակարգի: Թեպետ կլիմայի փոփոխությունների հաղթահարման նպատակով նվազագույն զարգացած երկրների մշակած որոշ Հաղթահարման գործողությունների ազգային ծրագրեր (ՀԳԱԾ-եր) ներառում են նաև հղումներ միգրացիային, սակայն կարելի է անել ավելին՝ հաղթահարման համատեքստում միգացիայի դերի ուժեղացման նպատակով: Նշելով ապագա թեժ կետերը մի քանի ասիական, աֆրիկյան, կենտրոնաամերիկյան և հարավամերիկյան երկրներում, որտեղ առկա են միգրացիոն բարձր մակարդակներ, զգալի սոցիալ-տնտեսական մարտահրավերներ և կլիմայական դանդաղընթաց աղետներ, որոնք ազդում են պարենային ապահովության վրա, ՄՄԿ-ի վերջին զեկույցներից մեկը փաստարկում է, որ բնապահպանական միգրացիային առնչվող քաղաքականությունների սակավությունը կնշանակի, որ զարգացած աշխարհը խնդրի լուծման գործում կհայտնվի նույնքան դժվարին մարտահրավերների հետ դեմ հանդիման: