Ինչ կարելի է տեսնել Հայաստանում

Հայաստանը զբաղեցնում է 2977 հազար քառակուսի կիլոմետր տարածք: Տարածքի միջին բարձրությունը 1800 մետր է ծովի մակարդակից, ամենաբարձր գագաթը` 4090 մետր և ամենացածր կետը` Դեբետ գետի կիրճը 380 մետր: Հայաստանը զբաղեցնում է Հայկական Լեռնաշխարհի մի մասը: Այն մտնում է Ալպ-Հիմալայան լեռնային համակարգի մեջ և կարող է անվանվել «Լեռների կղզի»: Օդանավով Հայկական Լեռնաշխարհի վրայով թռչելիս կարելի է տեսնել լեռների անվերջ շղթա, բար-ձունքներում թաքնված լճեր, լեռնային հոսանքներ և ջրվեժներ, հովիտներ, մեկուսացված լեռնաշխարհներ: Այս ամենի մեջ Սևանա լիճը բացահայտում է ինքն իրեն մշտապես փոփոխվող գույներով` դառնում երկնքի հետ ներդաշնակ կամ հակադրվում կապույտ երկնքի հետ: Գրեթե մեղք է լինել Հայաստանում և չտեսնել Սևանա լիճը կամ չլողալ դրա մեջ: Սևանը խորհրդավոր լիճ է: Այն գտնվում է ծովի մակարդակից 1900 մետր բարձրության վրա, առավելագույն խորությունը 99 մետր : ՈՒնի մի թերակղզի, որը մի քանի տասնամյակ առաջ կղզի է եղել: 28 գետ է թափվում լիճը և միայն մեկ գետ` Հրազդանն է սկիզբ առնում դրանից: Հայաստանի տարածքում կա 10 բնական լիճ, 15 սրընթաց գետ, 5 կիրճ, որոնք ձևավորում են բարձր և ցածր գագաթների շղթա: Այցելեք այս Ավետյաց Երկիրը, որտեղ ականատես կարող եք լինել մարդու ստեղծած հրաշքնե-րին`առկա բնության հրաշալիքների կողքին: Ասեղնագործ խաչքարերը` փորագրված ժայռերի վրա, կարծես ընդգծում են դրանց բնական ծագումը: Կամ կարող եք նայել նաև Գեղարդի վանքին` տեղակայված խոր կիրճում: Դարեր շարունակ արհեստավորները պայքարել են քա-րերի դեմ և ստեղծել են ժայռերի մեջ փորագրված մի հուշարձան, որին կարծես մարդկային ձեռք երբևէ չի դիպչել: Շատ տեսարժան վայրերում` խիտ անտառներով կամ խորը կիրճերով ծածկված լեռներում, կարելի է գտնել ցրված, բայց որոշակի ներքին տրամաբանությամբ իրար հետ կապված ճարտարապետական գլուխգործոցներ, ինչպիսիք են Հաղարծինի վանական համալիրը (X-XIII մ. թ.), Գոշավանքը (X-XIII մ.թ.), Կեչարիսը (XI-XX մ.թ.), Սանահինի և Հաղպատի վանական համալիրները (X-XX մ.թ.), Օձունը (VI-VII մ.թ.), Մարմաշենը (IX-XIII մ.թ.), Լոռու բերդը և բերդաքաղաքը (II հազարամյակ մ.թ.ա. -XVII մ.թ.), Հնեվանքը (XII-XIII մ.թ.): Եթե ուզում եք քայլել և արկածային տպավորություններ ստանալ, կարող եք ներքև իջնել կիրճով և հետո բարձրացնել ձեր գլուխը: Դուք կտեսնեք անմատչելի ամրոցների մի շղթա` ընկղմված արևի ճառագայթների մեջ, որոնք թվում է թե դուրս են եկել ժայռերի հետևից և կախված են օդում: Դուք կարող եք մագլցել դեպի Ամբերդի (VII-XV մ.թ.), Հալիձորի (XVII մ.թ.), Բաղաբերդի (V մ.թ.), Գառնիի (I մ.թ.ա.) ամրոցներն և կզգաք դարերի ոգին, մարդու մտքի կռիվը և դրա ուժի գերակշռությունը բնության հանդեպ: Լճերի, գետերի և աղբյուրների այս երկիրը հարուստ է նաև հանքային ջրերով: Ջերմուկում, Բջնիում, Դիլիջանում և այլ առողջարաններում կարելի է հանքային ջրերով լոգանքներ ընդունել և տարբեր հիվանդություններից բուժվել: Հայաս-տանի ջրային գեղեցկություններից մեկն է, որը թափվում է 18 մետրից և լցվում Հրազդան գետը, որն անցնում է Սյունիքով և միանում Արաքս գետին: Զբոսնեք Հայաստանի անտառներով, որ-տեղ կարող եք տեսնել տարատեսակ կենդա-նիներ և թռչուններ: Կարող եք որսի գնալ, ուղղակի փորձել և հավանաբար չեք հիաս-թափվի: Հայաստանը գեղեցիկ է ոչ միայն ամռանը, այլ նաև ձմռանը, երբ սարերն ու հովիտները ծածկվում են ձյունով: Ծաղկաձոր քաղաքում ճոպանուղիով կարող եք բարձրանալ Թեղենիս լեռան կատարը, զննել բարձունքների շքեղությունը, տաք ավազի վրա պատրաստված մի բաժակ արևելյալ սուրճ խմել և դահուկներով սահել սարերից ներքև: Շիրակի դաշտավայրը նույնպես կարող է ձեզ ձմեռային սպորտի հնարավորություններ ընձեռել: Հարթավայրերում և, մասնավորապես, Սևանա լճի ափին կամ Արաքս գետի ափերին կարող եք դիտել թռչունների վերաբնակեցումը գարնանը և աշնանը, վայելել ֆլամինգոների երգը և տարբեր տեսակների և գույների արագիլներ տեսել: Քայլեք հայկական քաղաքների փողոցներով, որոնք լի են բուսականությամբ: Նրանցից յուրաքանչյուրը պարտեզի է նման. երկարացրու ձեռքդ և վերցրու թութ կամ կեռաս, դեղձ կամ ծիրան: Յուրաքանչյուր քաղաք իր լեգենդն ու պատմությունն ունի, իր յուրօրինակությունը: Օրինակ Երևանը` Հայաստանի 13-րդ մայրաքաղաքը, 2011-ին կդառնա 2793 տարեկան, այն ավելի հին է, քան Կարթագենն: Երևանը գեղեցիկ է իր նոր և հին շենքերով, լայն փողոցներով, մեծ և փոքր թանգարաններով և ցուցահանդեսներով: Եթե ուզում եք տեսնել ամբողջ Երևանը, պետք է վեր բարձրանաք Հաղթանակի զբոսայգի և ամբողջ քաղաքը կսփռվի Արարատ լեռան ստորոտում: Եթե մի փոքր լարեք ձեր երևակայությունը, կնկատեք Նոյյան Տապանը Արարատ լեռան ձյունոտ գագաթին: Մարդկությունը այստեղ է ծնվել, բնակվել այս հովտում և Հայաստանի տարածքում քրիստոնեությունը առաջին անգամ ընդունվել է որպես պետական կրոն: